In gesprek met Carmien Michels
Met de recent verschenen verhalenbundel Vaders die rouwen ging Carmien Michels, schrijver en performer, op zoek naar vaderfiguren in vele hoedanigheden. Eerder schreef ze twee romans, een poëziebundel en muziektheater. Ze houdt van meerstemmigheid en muzikaliteit op papier en op het podium. Naast het schrijven is Carmien curator van het Watlab: een dynamische ruimte in de Blikfabriek waar literaire makers samenkomen om te werken aan hun nieuwe projecten.
Wat is voor jou de meerwaarde van korte verhalen ten opzichte van langere prozateksten?
Ik lees graag korte verhalen, het is een ander vak. Je moet het met minder doen, waardoor de stijl primeert. Bij mijn verhalenbundel merkte ik wel al snel dat het eerder een verzameling van zes mini-romans zou worden. Dat was ingewikkeld: ineens was ik niet met één maar met zes boeken bezig, die invloed op elkaar uitoefenden maar niet mochten overlappen.
Ik vind het knap wanneer een schrijver erin slaagt om een ingenieus verhaal op te bouwen vanuit één personage, maar het is niet mijn ambitie op dit moment. Meerstemmigheid in een verhaal, de aanwezigheid van een dichtbevolkte wereld, daar hou ik echt van. Ik ben me aan het inlezen in fantasy, en zo’n wereld creëren spreekt me wel aan, dan heb ik weer veel personages om tegen elkaar uit te spelen.
"Ik hou van plekken waar frictie en schoonheid samenkomen."
Wat is je grootste angst als schrijver?
De angst om te beginnen. Nu mijn verhalenbundel in de boekhandel ligt, ga ik door een onrustige fase. Ik lees veel en kijk films, en dat is veilig, maar ik voel wel een bommetje tikken. Ik kijk ernaar uit weer volop in een artistiek proces ondergedompeld te zijn en mijn gsm langdurig uit te schakelen. Natuurlijk weet ik dat dat proces opnieuw iets van mij gaat vragen waar ik eigenlijk bang van ben, iets wat ik nu nog niet durf aan te kijken. Het is telkens opnieuw graven in jezelf en omgaan met falen.
Met welke auteurs, dood of levend, zou je graag een avondje dineren?
Liever dan een avondje tafelen zou ik graag een eind meelopen met heel wat schrijvers. In hun bureau binnenkijken, de hond mee uitlaten, wandelen door hun buurt, de backstage van hun leven ervaren. De smalltalks onderweg, de grapjes, de supermarkt, het bos, het meer, wie weet zelfs een familiefeest. Samen eten en drinken is fijn, maar je krijgt het formele niet zo snel afgeschud. Ik denk dat je al wandelend tot diepere gesprekken komt, juist omdat je je continu verhoudt tot de omgeving. Van de levende auteurs zou ik weleens mee willen lopen met Miranda July, omwille van haar bijzondere multidisciplinaire werk, maar ook omdat ik denk dat ze een leuk hoofd heeft. Met de Nederlandse schrijver Joost Oomen, om dezelfde reden: zijn geest springt en huppelt zo bijzonder. Met de Perzische dichter Rumi. En met Shakespeare: ik hou van zijn taal en taalspelletjes, zijn brein, zijn vernuftigheid, zijn denken over machtstructuren en groepsdynamieken
Wie zou je willen zijn, buiten jezelf?
Als kind beeldde ik me vaak in hoe het was om het leven van anderen te leiden. Soms zou ik weleens voor een dag een geheel andere ervaring willen hebben. Zo zou ik een geroutineerde drag queen willen zijn, of een vlieg in het kantoor van wereldleiders. Niet om dan drastische beslissingen te nemen en de wereld te veranderen, maar om te observeren wat er daar gebeurt. Hoe ver onze verbeelding ook gaat, die gaat niet zo ver als de werkelijkheid.
Maar als ik eerlijk ben, diep vanbinnen, zou ik vooral meer ‘mij’ willen zijn. Ik heb afantasie, wat betekent dat het voor mij moeilijk is beelden op te roepen. Zo zie ik mijn herinneringen niet in beelden maar in woorden en vergeet ik hoe mijn moeder of lief eruitzien, tot ze weer voor me staan. Vergeten hoe ik er zelf uitzie is soms handig, want daardoor verdwijnt het besef dat ik een jonge vrouw ben, en voel ik me evengoed een kat of een oude man. Tot er weer een confrontatie is met iemand die al te duidelijk een stereotiep beeld van een jonge vrouw op me projecteert. Wanneer ik schrijf, schep ik beelden in woorden – en dus niet in beelden. Schrijven is een manier om dichter bij mezelf te komen, door me te verhouden tot de personages. In periodes dat ik niet schrijf, merk ik dat ik mezelf en mijn zelfbeeld sneller verlies.
(denkt na) Een dag als vleermuis doorbrengen zou ik ook weleens leuk vinden, of als reuzenschildpad.
"Misschien is het met de zee hetzelfde als met schrijven: ik vind het heerlijk, maar ik ben er ook bang van."
Wat is je favoriete bezigheid?
Onder water zwemmen, en dan vooral het duiken en die compacte massa voelen die tegen je drukt. Liefst in een natuurlijke waterbron die warm is. De zee vind ik fijn om een tijdje in te zijn, maar ook heel gewelddadig. Misschien is het met de zee hetzelfde als met schrijven: ik vind het heerlijk, maar ik ben er ook bang van. Ik ben al vaker in wilde waters gesprongen, maar ben voorzichtiger geworden, ik kijk uit voor gevaarlijke onderstromen.
Waar zie je jezelf binnen vijf jaar staan?
Dan zal ik een dochtertje hebben van nét geen vijf jaar oud. Enerzijds zou ik meer in de natuur willen wonen, ik heb een beeld van mezelf bij een hoeve, de kippen voederend. Anderzijds weet ik dat ik een doorwinterde stadsmus ben. Mijn werk bestaat grotendeels uit het observeren van mensen in de stad. Ik hou van plekken waar frictie en schoonheid samenkomen. Wie weet woon ik over enkele jaren in een ander land, en dan liefst één gericht op de gemeenschap, met veel volksverhalen, waar de dingen minder gefabriceerd zijn voor het externe oog dan hier in het Westen. En daar werk ik dan mee aan een langspeelfilm.
Watlab
Het Watlab is een atelier, een broedplek, een laboratorium in de Blikfabriek in Hoboken waar de residenten dag en nacht terecht kunnen om elk aan hun eigen projecten te werken, en samen in gesprek gaan over het creatieproces.
Meer over dit project
