In gesprek met Pieter Delfosse

Pieter Delfosse (1985) is schrijver, theatermaker en acteur. Hij geeft daarnaast les aan het RITCS, waar ik hem tijdens het blok theaterschrijven heb leren kennen als een open, fantasierijke en betrokken docent. Zowel in zijn eigen schrijfwerk, als in het doceren, is hij voortdurend op zoek naar nieuwe interactieve spelregels om telkens ergens anders te belanden. We zetten ons in een waterachtige zon aan de picknicktafel in de Blikfabriek en praten bij. Hij vertelt over zijn VONK, het kind in hem dat maar niet opgroeit en zijn haat-liefdeverhouding met smalltalk.

Door Veerle De Caestecker

Waar ben je op dit moment mee bezig?

Ik ben als theaterschrijver aan een nieuwe voorstelling aan het werk met de LOD-reggiseur Inne Goris. Het idee is dat iedereen uit het artistieke team samenwerkt met een kind. Zo ben ik nu met drie kinderen die ik uit een schrijfklasje in Molenbeek ken aan het werken aan een tekst. Daarnaast hebben we ook net een work in progress van een voorstelling getoond waar ik nog eens in meespeel. Dat vind ik heel fijn, want dat is iets dat ik eigenlijk te weinig doe. En natuurlijk ben ik ook aan het werk aan ENFIN/SOIT, het project waarvoor ik gesteund word door VONK & Zonen. Dat is een interactief project waarin ik weer op een hele andere manier ga nadenken over taal.

Hoe ben je op het idee voor ENFIN/SOIT gekomen?

Het idee ontstond na corona, toen we terug met z’n allen op de trein mochten. Wat me toen, na die periode van stilte en afzondering heel erg stoorde, was de overvloed aan gesprekken rondom mij. In geen een van deze gesprekken werd echt iets essentieels gezegd. Gesprekken om de gesprekken, die evengoed niet hadden kunnen plaatsvinden. Tegelijkertijd zit er onder zo'n dagdagelijkse uitspraken toch ook altijd een kleur of een verlangen verstopt; er is een reden waarom mensen zo’n zinnen gebruiken. Ik kwam tot het besef dat het net die dagdagelijkse taal is die me als theatermaker ook heel erg inspireert. Ik heb de zinnen die ik in de wagon opving, neergeschreven en verzameld, om meer vat te krijgen op wat precies in die taal het voor mij zo spannend maakt. Eerst was het gewoon iets leuks voor mezelf. Vervolgens ben ik al die zinnen eens door elkaar gaan halen en zo ontstonden er verschillende interessante dialogen die meteen een bepaalde context opriepen en waardoor de betekenis van die oorspronkelijke zin ook totaal veranderde. Door telkens de lading van de zin te veranderen, werd er iets heel gevoelig uit die schijnbaar banale zin onthuld.

Hoe kunnen we ons ENFIN/SOIT voorstellen?

Het is een browser game, die ik samen met Lennert Mottar ontwikkel, die voortdurend nieuwe dialogen genereert uit een database vol afgeluisterde zinnen. De gebruikers hebben zelf de mogelijkheid om prikkelende gesprekken uit hun omgeving toe te voegen aan die databank; zinnen die ze horen op de trein of in een bar of in de foyer na een voorstelling. En vertrekkende vanuit die ene zin kunnen ze dan allemaal nieuwe gesprekken creëren. Er zijn drie modi waarin je kan spelen waarbij je steeds meer vrijheid krijgt. Maar toeval blijft wel een belangrijke component, want ik merk dat ik als theaterschrijver snel in een bepaalde logica verval wanneer ik dialogen schrijf terwijl gesprekken in het echte leven veel minder efficiënt en rationeel verlopen. We willen mensen graag meenemen en ze schrijver laten worden van gesprekken die ooit al eens gevoerd zijn, maar waar ze nu zelf nieuwe verhalen mee kunnen maken. Het is echt een poging om de manier van schrijven weer even helemaal opnieuw te onderzoeken.

Die interactieve component is iets wat in veel van je werk zit, waarom vind je dat waardevol?

Toen ik afstudeerde aan de Toneelacademie Maastricht had ik voor mezelf besloten dat theaterschrijven was wat ik het allerliefste deed. Maar op een gegeven moment was ik mezelf daar echt in aan het vastrijden. Plots had ik door dat ik de draad van het schrijven eigenlijk nog maar net had opgepikt en mezelf nooit echt de ruimte heb gegeven om daarbuiten te experimenteren. Met het project City of Doubt, trok ik Brussel in om de stad beter te leren kennen, maar ook om voortdurend nieuwe uitgangspunten en vormen te vinden om tot een tekst te komen. Daarnaast heb ik rond die tijd ook een kleine narrative video game geschreven. Ik merk dat ik het als schrijver leuk vind om een omgeving te creëren waarin mensen hun eigen verhaal kunnen maken. Dat is voor mij een leuke manier van vertellen; niet degene zijn die zegt hoe het verhaal loopt, maar eerder een wereld scheppen en de verschillende mogelijkheden bepalen. Dat is ook de reden waarom ik graag met andere mensen schrijf. Dus naast interactief werk blijft ook het participatieve plakken.

Ervaar je soms obstakels bij het schrijven?

In het begin had ik als schrijver ergens het idee dat ik alles zelf moest bedenken, dat alles in mijn kop moest gebeuren, maar ik heb nu eenmaal een hoofd waar ik gemakkelijk in kan vastlopen. Soms heb ik dat gevoel ook in mijn taalgebruik, dat ik steeds dezelfde dingen schrijf of dezelfde trucjes gebruik.

Ik heb ontdekt dat er ook een enorme rijkdom ligt buiten de schrijfkamer. Dat voel ik ook enorm met de kinderen uit de schrijfklas in Molenbeek. Ik ben er niet om ze louter te coachen, maar we zitten echt samen rond de schrijftafel. Met dat project heb ik wel echt het gevoel dat we het schrijven samen opnieuw aan het ontdekken zijn. Ik vind het fijn om uitgedaagd te worden en zelf ook nieuwe dingen te blijven leren.

Zijn er thema’s die blijven terugkomen doorheen je werk?

Wat me fascineert, is de lichte kant van hoe we als mensen ook allemaal maar knullig proberen om vat te krijgen op dat bizarre leven dat we leiden. En hoe we met taal proberen en mislukken om de anderen te begrijpen en onszelf kenbaar te maken. Ik neig ook altijd naar het magisch realisme omdat ik nieuwsgierig ben naar de dingen waar we net niet over spreken of die we net niet zien. Dat is een stuk kind in mij dat maar niet wil opgroeien.

Heb je een tip om die magische, naïeve blik vast te houden?

Ik probeer mezelf vaak nieuwe spelregels te geven of nieuwe dingen te bedenken die de verwondering terug opzoeken. Zo heb ik voor City of Doubt eerst allemaal mogelijke vormen opgeschreven die ik ooit zou willen uitproberen en die in een pot verzameld; een strip of een lied of wat dan ook. Dan liet ik mijn pen op de kaart van Brussel vallen en trok ik een briefje uit de pot. Zo gaf ik mezelf een namiddag de tijd om bijvoorbeeld ergens op een plein een tweeluik te maken. Het was ook fijn omdat ik mezelf de optie gaf om te mogen falen, want niet elk project laat dat zo gemakkelijk toe.

Wat is op dit moment jouw favoriete afgeluisterde smalltalk zin?

“Hoor ik daar een sorry?” (lacht) Dat is er eentje die ook in de databank zit en echt in iedere mogelijke combinatie lijkt te werken.