In gesprek met Ilse Cox

IN GESPREK MET ILSE COX

Om een inkijkje te krijgen in het hoofd & de werkpraktijk van de literaire makers in ons WATLAB
ging onze stagiair Beyza Çalișkan met hen in gesprek.

“Het is altijd een evenwicht zoeken tussen de luisteraar in het verhaal trekken en tegelijkertijd genoeg aan de verbeelding overlaten.”

Door: Beyza Çalișkan

Ilse Cox is Professioneel Verzinner. Ze werkt als audiomaker, voice-over & ceremoniespreker. Met haar productiehuis Huis van Eustachius maakte ze o.a. de audiotours De Stemmen van De Studio en De Bode van Borgerhout. Tijdens corona creëerde ze de Potkasten, mini-audiotheaters met verrassende verhalen. Ilse spreekt luisterboeken in, waarvoor ze dit jaar door Storytel werd genomineerd als ‘Beste Vlaamse voorlezer’ en presenteert jaarlijks het Filem’On Filmfestival.

Wat typeert jou?
Een heel chaotisch hoofd. Wat enorm goed van pas komt bij het bedenken van ideeën of het opmerken van dingen die anderen niet zien. Maar wat er soms voor zorgt dat mijn gedachten alle kanten op stuiteren en ik bewust rust moet inlassen om me te kunnen concentreren. En humor. Dat typeert me ook.

Welke eigenschap waardeer je het meest in een literaire maker?
Mensen die, zonder arrogant te zijn, weten wat ze kunnen en wat ze waard zijn. Daarnaast bewonder ik ook makers die bepaalde maatschappelijke thema’s in hun teksten verwerken. Die kwaadheid of verontwaardiging over een bepaald onderwerp vertalen in iets concreets dat andere mensen woorden geeft om uit te drukken wat ze er zelf ook bij voelen. Een goede cartoon doet dat trouwens ook. Ik vind dat straf.

Wat is je grootste angst als schrijver?
Een zeer praktische angst: dat er geen volgend project zal komen. Meestal vind ik het zalig dat mijn agenda nog niet uitgestippeld is – een ongelooflijke vrijheid – maar soms denk ik dat er misschien geen volgend project meer zal komen. Vooral het feit dat ik zelf voor mijn eigen inkomsten zorg, doet die angst bij momenten bovendrijven.
Ik kan soms heel perfectionistisch zijn en daardoor ook blokkeren. Ik kom altijd op een punt waarop ik overtuigd ben, dat wat ik aan het maken ben, het slechtste is wat ooit ter wereld gemaakt is. Gelukkig weet ik ondertussen dat dat wel meevalt. En dat je ook echt serieus je best zou moeten doen om het allerslechtste ooit te maken.

Wat is de meerwaarde van audio bij een tekst?
Audio is een heel intiem medium omdat de verbeelding zo sterk is. Niemand beeldt zich exact hetzelfde in tijdens het luisteren, wat het zo persoonlijk maakt. Bij een film worden de personages en de setting al voor jou bepaald. Bij audio is dat niet zo: je hoort stemmen en iedereen heeft daar een ander beeld bij. Zoals bij een boek. Maar ik heb nu eenmaal een zwak voor audio en stemmen.
Ik spreek luisterboeken in voor Storytel en De Uitsprekerij. Ik speel in dat geval niet alle personages met een ander stemmetje maar gebruik wel mijn intonatie om kleur te geven. Dat is een interessante vraagstelling: wat vul je in en wat niet. Terwijl we bijvoorbeeld met Huis van Eustachius audiotours hebben gemaakt waarbij droge informatie over de geschiedenis van een gebouw in een luisterspel gegoten werd, en we veel meer invulden: met acteurs, met geluiden, met montage. Het is altijd een evenwicht zoeken tussen de luisteraar in het verhaal trekken en tegelijkertijd genoeg aan de verbeelding overlaten.

Verkies je audioverhalen boven lezen?
Niet per se. Tussen lezen en luisteren wil ik niet kiezen, omdat die voor mij naast elkaar staan. Als ik audio maak, begint dat dikwijls ook bij tekst.

"Audio is een heel intiem medium omdat de verbeelding zo sterk is."

Wat vind je moeilijk aan het schrijfproces?
Beginnen. Losse ideeën in een concrete richting beginnen duwen, vind ik het moeilijkst. Dikwijls is dat een kwestie van er ruimte voor maken. Als je dat niet bewust doet, loopt je agenda vol met andere dingen. En stoppen. Want eens ik op gang ben, vergeet ik soms waar de remmen zich bevinden.

Wat is je favoriete bezigheid?
Frullen. Doen wat in me opkomt. Van daaruit ontstaat meestal iets. Ik heb thuis een grote magneetmuur gemaakt, omdat ik een visueel overzicht nodig heb. Daar hang ik van alles op: losse gedachten, dingen die ik niet mag vergeten, afspraken en stukjes van projecten waar ik aan werk. Om het “beginnen” waar ik het in de vorige vraag over had makkelijker te maken, begin ik dan te knippen, te plakken en kleuren te gebruiken om structuur te vormen in dat overzicht. Alles uit mijn hoofd de muur op knallen, zorgt dat er ruimte vrijkomt in mijn hoofd en dat er plaats is om concreet te beginnen werken.

Wie zou je willen zijn, buiten jezelf?
Niemand. Natuurlijk zijn er mensen die ik ongelooflijk bewonder, kan ik jaloers zijn op dingen die anderen kunnen, en heb ik karaktertrekken die ik zou willen aanpakken... maar dan als mezelf. Ik kruip super graag in de huid van anderen door te schrijven, te lezen, me te verkleden. Maar effectief iemand anders zijn, vind ik een heel raar idee.

Wat zijn je toekomstplannen?
Bewust ruimte maken, door bijvoorbeeld in het WATLAB te werken. En te frullen. De afgelopen coronajaren ging er zoveel energie naar 'flexibel zijn' en 'aanpassen' wanneer alles weer eens omgegooid werd. De onvoorspelbare agenda die voor mij altijd als een troef aanvoelde, werd opeens een vloek omdat de slinger doorsloeg naar totale onzekerheid. Nu er op dat vlak weer wat ademruimte is, wil ik die graag ten volle benutten.

Foto's: Jeyda Yagiz

Benieuwd naar de projecten van Ilse Cox? Ontdek en beluister ze hier.

Lees hier meer over het WATLAB en haar werking.